Boşanma prosesi ailə üzvləri, xüsusilə də uşaqlar üçün ən həssas və çətin mərhələlərdən biridir. Ailə strukturunda baş verən dəyişikliklər uşaqlarda emosional və psixoloji gərginlik yarada bilər. Bu səbəbdən valideynlər və yaxınlar uşaqların sağlam inkişafını dəstəkləmək üçün xüsusi diqqət və qayğı göstərməlidirlər. Azərbaycan.media saytının “Qaranlıqdan işığa” rubrikası çərçivəsində bu mövzuda əsas problemi və onların praktik həll yollarını təqdim edirik.
Uşaqlar boşanma zamanı qorxu, qəzəb, kədər və günahkarlıq kimi müxtəlif hisslər keçirə bilirlər. Mütəxəssislər bildirir ki, valideynlər uşaqlara öz hisslərini açıq ifadə etmək üçün şərait yaratmalı, onları dinləməli və dəstək olduqlarını hiss etdirməlidirlər. Hər bir hissin normal olduğu uşaqlara izah edilməli, onların emosional ehtiyacları diqqətlə dəyərləndirilməlidir.
Boşanma prosesi uşaqların gündəlik həyatına ciddi təsir göstərə bilər. Məkanın, məktəbin və sosial mühitin dəyişməsi uşaqlarda qeyri-sabitlik yarada bilər. Bu səbəbdən valideynlər uşağın həyatında davamlılıq yaratmağa, gündəlik rutini qorumağa və dəyişiklikləri mərhələli şəkildə izah etməyə çalışmalıdırlar. Sabitlik hissi uşağın adaptasiya prosesini asanlaşdırır.
Valideynlər arasındakı münasibətin tonu da uşaqların psixoloji vəziyyətinə birbaşa təsir edir. Boşanmış valideynlər əməkdaşlıq etməli, qarşılıqlı hörmət nümayiş etdirməli və uşağın yanında mübahisələrdən çəkinməlidirlər. Uşaqlar hər iki valideynlə sağlam əlaqə saxladıqda özlərini daha güvəndə hiss edirlər.
Bəzi hallarda uşaqlar boşanmanın yaratdığı emosional yüklə təkbaşına mübarizə apara bilmirlər. Bu zaman psixoloq və ya müvafiq məsləhət xidməti onların psixoloji dəstəyi üçün mühüm rol oynaya bilər. Peşəkar yardım uşağın öz hisslərini daha yaxşı anlamağına və özünə inamını bərpa etməsinə kömək edir.
Valideynlərin uşaqları ilə daha çox vaxt keçirməsi də adaptasiya prosesinə müsbət təsir edir. Birgə fəaliyyətlər uşağa sevildiyini hiss etdirir və emosional tarazlığın qorunmasına yardım edir. Eyni zamanda uşağın suallarına doğru və yaşına uyğun şəkildə cavab verilməsi zəruridir. Bu zaman həqiqət gizlədilmədən, lakin uşağın psixoloji yükünü artırmayacaq formada izahlar verilməlidir.
Uşaqların sosial fəaliyyətlərdə iştirak etməsi, əyləncəli və dincəlməyə yönəlmiş zamanlarının olması stressin azalmasına kömək edir. Ailə üzvləri uşağa xüsusi diqqət ayıraraq onun sosial həyatının zənginləşməsinə şərait yaratmalıdırlar.
Boşanma sonrası uşağın hər iki valideynlə balanslı münasibət saxlaması mühüm şərtlərdəndir. Valideynlər bu əlaqələrin davamlı və sağlam şəkildə qorunmasına dəstək olmalıdırlar. Uşağın hər iki tərəfin sevgisini hiss etməsi onun emosional inkişafı üçün əvəzsizdir.
Müəllif: Almara AĞAQIZI
PRİM – Psixososial Reabilitasiya və İnkişaf Mərkəzinin direktoru
📞 +994 50 207 80 04
📍 Bakı ş., Zahid Xəlilov 48A, Elmlər Akademiyası m/st yaxınlığı
Mənbə: Azərbaycan.media