…Mən bu gecədən qorxuram,
Gözündən sirri tökülür.
Bir parça odun üstündə,
Qəlbimin təri tökülür.
Çağırsam da səsə çıxmır,
Can da son nəfəsə çıxmır.
Çəkirsən ahı qurtarmır,
Çırpırsan zəri tökülür.
Azdırır məni içində,
Asdırır dar ağacından…
Bilmirəm alma haçandan,
Allahdan bəri tökülür?!.
Nağılı yox danışmağa,
Ocağı yox alışmağa.
Peşimanam soruşmağa-
Hey dərdi-səri tökülür..
Beşıkdən məzara gedir,
Sorma nə güzara gedir…
Misra-misra,sətir-sətir,
Bir haqq şairi tökülür!
Şahnaz Şahin Şerinin Bədii Təhlili:
Şahnaz Şahinin bu şeiri insanın ruhundakı dərin sarsıntının, möhnət dolu bir gecənin, içində çağlayan iztirabın poetik etirafıdır. İlk bənddən etibarən qorxu ilə sirrin qarışdığı bir atmosfer qurulur; gecə yalnız qaranlığın deyil, qəlbin özündə yığılan sirrlərin açılıb töküldüyü bir mühitə çevrilir. “Bir parça odun üstündə qəlbimin təri tökülür” misrası insanın iç yanğısını həm metaforik, həm də ritmik şəkildə göstərir; sanki şair öz qəlbini yandıran duyğuları odda bişən bir taleyə bənzədir.
İkinci bənddə daxili səsin kəsilməsi, canın son nəfəsə çıxmaması ruhun tükənməsini göstərir. Buradakı “çırpırsan zəri tökülür” ifadəsi həm taleyin çözülməsini, həm də insanın özündən qopub gedən hissələrini xatırladır; şairin içindəki sarsıntı artıq idarəolunmaz bir axına çevrilmişdir.
Üçüncü bənddə isə şeirin fəlsəfi yükü artır. Şair sanki özünü taleyin içində azmış bir yolçu kimi görür.
“Azdırır məni içində, asdırır dar ağacından”
misrası daxili təlatümün və həyatın sərt imtahanlarının bədii ümumiləşməsidir. Ən güclü sual isə budur:
“Bilmirəm alma haçandan, Allahdan bəri tökülür?!”
Bu misra insanın taleyinin hansı nöqtədən pozulduğunu, dərdin haradan başladığını axtarmasının poetik formuludur. Şair sual verir, amma cavab tələb etmir, çünki cavab bir gecənin deyil, bir ömrün sualıdır.
Dördüncü bənddə nağılsızlıq, ocaqsızlıq, alışmayan ümidlər insanın yorğun ruh halını göstərir. Peşimanlıq burada həm keçmişə, həm də sual verməyin özünə yönəlib; “Hey dərdi-səri tökülür” misrası yalnız bir halın yox, bir həyatın davamlı təsviridir. Dərd tək hadisə deyil, davam edən yağış kimidir, dayanmaz, səngiməz, yalnız axar.
Son bənd isə şeirin kulminasiyasıdır. İnsan beşikdən məzara gedən yolun hər addımında çətinlik daşıyır; bu yol həm taleyin qaçılmazlığı, həm də şairin özünün həyat müşahidəsidir.
“Misra-misra, sətir-sətir bir haqq şairi tökülür” – bu artıq özünüifadədir, şairlik yolunun ağrı ilə qaynayan etirafıdır. Burada “haqq şairi” ifadəsi təsadüfi deyil; şair dərd yazmır, dərdin özüdür, söz yazmır, sözün içində yaşayır. Sanki hər misrası öz həyatından qopub gəlir.
Şeirdə obrazlar güclü, duyğular qat-qatdır. Bəzən metaforalar o qədər kəskin və sıx yığılır ki, oxucu həmin emosional yükün ağırlığını tam daşımaq üçün bir an dayanmaq məcburiyyətində qalır. Lakin bu, həm də Şahnaz Şahinin üslub gücüdür, o, duyğunu gizlətməz, çılpaq şəkildə, sanki qəlbini masanın üstünə qoyaraq danışar.
Şeir bütövlükdə insanın dərdlə yüklənmiş ömrünün poetik bioqrafiyası kimi oxunur. Bu, həm fərdi ağrının, həm də ümumi insan taleyinin simvolik təsviridir. Sözlər tökülmür, axır. Hisslər çatlamır, daşır. Və şair bu axının içində həm qərq olur, həm də özünü o axında tapır.
Uğurlar olsun həmişə, Şahnaz xanım!
Müəllif: Sevil Azadqızı
Mənbə: Azərbaycan.media