ƏXLAQ İNSANIN GÜZGÜSÜDÜR

   Əxlaq insanın güzgüsüdür — bu fikir insanın mənəvi aləminin ən dərin qatlarına toxunan bir hikmətdir. Hər bir insanın simasında, davranışında və baxışında onun iç dünyası əks olunur. Əxlaq insanın daxili gözəlliyini, ruhunun parlaqlığını və vicdanının səviyyəsini göstərən bir ayna kimidir. Kiminsə ürəyi mərhəmətlə, sevgi ilə doludursa, o insanın hərəkətində də bu istiliyi hiss etmək mümkündür. Kimin qəlbində həsəd, nifrət, təkəbbür varsa, onun sözlərində də, baxışında da soyuqluq olur. İnsan öz əxlaqına görə tanınır, çünki əxlaq onun həyat tərzini, davranışını və başqalarına olan münasibətini formalaşdırır. Əxlaq yalnız qayda-qanunlara riayət etmək deyil, həm də vicdanın səsini dinləmək, insanlığa hörmətlə yanaşmaqdır.

  Əxlaqlı insan başqasının haqqına girməz, yalan danışmaz, qeybət etməz, minnət qoymaz. O, başqasının dərdinə biganə qalmaz, əksinə, əlinə düşən fürsətlə kömək etməyə çalışar. Çünki əxlaq — insanın təkcə sözündə deyil, əməllərində də görünür. Əxlaqlı insan az danışıb çox iş görər, özünü tərifləməz, amma davranışı ilə hörmət qazanır. Hər bir kəsin üzündə bir maska, bir təbəssüm ola bilər, amma əxlaq bu maskaları götürür, insanın əsl simasını göstərir.

   Cəmiyyətin gücü, onun insanlarının əxlaq səviyyəsi ilə ölçülür. Əgər bir millətdə böyüklərə hörmət, kiçiklərə mərhəmət, qonşuya qayğı, dostluqda sədaqət, düşmənə qarşı ədalət varsa, o cəmiyyət sağlam və güclüdür. Əxlaqı zəif olan toplum isə içindən çürüyür — orada sevgi yerini nifrətə, səmimiyyət yerini riyakarlığa, ədalət yerini haqsızlığa verir. Bu səbəbdən əxlaq sadəcə fərdi məsələ deyil, bir xalqın mədəniyyətinin, mənəviyyatının, bütövlüyünün əsas sütunudur.

  Əxlaq həm də insanın Allaha münasibətində özünü göstərir. İmanlı insan əxlaqlı, ədalətli, mərhəmətli olur. O, başqasına etdiyini Tanrının gözdən qaçırmadığını bilir, ona görə də hər addımını düşünərək atır. Əxlaqı möhkəm insan üçün həyatın hər anı bir imtahandır — o, çətinlikdə səbir edir, asanlıqda şükür edir, uğurda təvazökar olur. Belə insanlar cəmiyyətin işığını artırır, çünki onların varlığı özü bir nura bənzəyir.

  Əxlaq ailədən başlayır. Uşaqlar gördüklərini təkrar edir, eşitdiklərini davranışa çevirirlər. Əgər ailədə sevgi, dürüstlük və hörmət hökm sürürsə, o evdən çıxan övlad da əxlaqlı və vicdanlı olur. Bu mənada, valideynlərin davranışı gələcəyin cəmiyyətini formalaşdırır. Əxlaqı uşaq yaşlarından aşılanmayan insan, böyüdükcə çox şeyi öyrənə bilər, amma insanlıq dərsini yarımçıq buraxar.

   Əxlaqı olan insan, bir güzgü kimi başqalarına da nur saçır. Onun davranışı insanlara örnək olur, sükutu belə bir mesaj verir. Belə insanlar insanlığın ümididir, çünki onlar öz varlıqları ilə başqalarının ruhuna toxunurlar. Əxlaqı olmayan insan isə, nə qədər varlı və bilikli olsa da, mənəvi cəhətdən kasıbdır.

   Nəticə: Əxlaq insanın ən gözəl libası, ən dəyərli bəzəyi və ən dürüst güzgüsüdür. Bu güzgüdə insanın kim olduğu, nə düşündüyü və necə yaşadığı görünür. Əgər insan əxlaqını qoruyursa, o həm özünə, həm də başqalarına qarşı dürüstdür. Əxlaq insanı ucaldar, əxlaqsızlıq isə onu yerlə bir edər. Dünyada gerçək zənginlik nə malda, nə də mövqedədir — gerçək zənginlik pak vicdanda, saf niyyətdə və gözəl əxlaqdadır. Hər bir insan öz güzgüsünə baxmağı, orada təmizlik, nur və insanlıq görməyi bacarmalıdır. Çünki əxlaqı olmayan gözəllik keçici, amma əxlaqlı insanın nuru əbədidir.