Sənətini Nəfəs Kimi Yaşayan Aktrisa

Azərbaycan.media saytı həmin müsahibəni təqdim edir:

  Dilara Əliyeva Azərbaycanın ən sevilən sənətçilərindən biridir. O, aktrisa, televiziya aparıcısı, Azərbaycanın Əməkdar artisti və SOY Production-un rəhbəridir. Onun yaradıcılığı teatr, televiziya, kino və stand up sahələrini əhatə edir, amma Dilarə xanım bunları ayrı bacarıqlar kimi deyil, eyni yaradıcılıq nəfəsinin müxtəlif ifadələri kimi görür. Bu eksklüziv müsahibədə o, komediyanın mahiyyəti, dramın ağırlığı, duyğuların sənətə necə çevrildiyi və sənətçilərlə süni intellekt arasındakı dəyişən münasibətlər barədə səmimi danışır. Qarşıda, ömrünü duyğuya səs verməyə həsr etmiş bir qadının çoxqatlı portreti var.

Dilara Əliyevanı anlamaq — həyatı yaradıcılıqdan ayırmayan bir sənətkarı anlamaq deməkdir. Onun hər çıxışı öz həyat təcrübəsinin izlərini daşıyır. Sənəti maska deyil, öz həqiqətidir.

Onun yolu teatr səhnəsindən başlayıb, televiziya aparıcılığı ilə davam edib və illər ərzində komedik rollar, dramatik obrazlar və SOY Production-un yaranması ilə daha da genişlənib. Zamanla Azərbaycan mədəniyyətində səmimiyyətin, emosional dərinliyin və intellektual duyarlığın simvoluna çevrilib.

Dilara deyir ki, o heç vaxt çoxşaxəliliyin arxasınca qaçmayıb — çoxşaxəlilik özü onu tapıb. Onun üçün səhnə və kamera sadəcə eyni enerjinin müxtəlif daşıyıcılarıdır. İlk dəfə səhnəyə çıxanda hiss etdiyi həyəcan bu gün də hər çıxışında geri qayıdır.

Onu komediyadan tanıyan çoxdur, amma onun dramatik rollarındakı güc də bir o qədər təsirlidir.

Dilarə deyir ki, komediya xüsusi intellekt, müşahidə və insanı anlamaq bacarığı tələb edir. Onun üçün yumor yüngül əyləncə deyil — yüngüllüyün içinə gizlədilmiş ciddi sənətdir. Ağrı insanı təbii olaraq ağladır, amma kimisə güldürmək üçün o ağrını şəfaya çevirmək lazımdır.

Dramatik rollarında isə o, öz şəxsi duyğularını, sevinclərini və yaralarını obrazlarına qatır. Bəzi dramatik səhnələrdən sonra özünə qayıtmaq üçün bir müddət sakitliyə ehtiyacı olur. Tamaşaçının onun çıxışlarında hiss etdiyi də məhz bu emosional həqiqətdir.

Dilarə uzun illər Cəfər Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrında çıxış edib. Bu teatr onun sənətkar və qadın kimi formalaşmasında mühüm rol oynayıb. Teatr ona intizam, cəsarət və tamaşaçıya hörmət öyrədib.

Onun üçün teatr yaşayan evdir. Bu gün də hər yeni çıxışdan əvvəl özündən soruşur: “Hələ də ilk günkü həyəcanı hiss edirəmmi?” O inanır ki, bu hiss sənətkarı həm həvəsli, həm təvazökar, həm də həqiqi saxlayan sirrdir.

Onun məşhur “Mintonasiya” stand up şousu bir dövrün mədəni hadisəsinə çevrildi. Bu format ona tam azadlıq verdi — nə ssenari, nə senzura, nə də sərhəd. Yalnız o və tamaşaçı.

O, gündəlik həyatın absurdluqlarını yumorla danışırdı. Hər gülüş bir mesaj idi. Hər zarafat bir iz buraxırdı. “Mintonasiya” sübut etdi ki, komediya ilə düşüncə birlikdə mövcud ola bilər.

1998-ci ildən bəri SOY Production onun həm işi, həm də sənət ailəsi olub. “Həftə Çal-Çağırı” ilə başlayan yol bu gün onlarca uğurlu layihə və formatla böyük bir mərkəzə çevrilib.

Prodüser kimi Dilarə Əliyeva hər layihəni dərindən hiss edir. O, yalnız ekranda görünmür — arxa planda hekayəni qurur, formalaşdırır və yönləndirir.

Süni intellekt artıq filmə, musiqiyə, ssenariyə daxil olur. “Sİ sənətkarları əvəz edə bilərmi?” sualına Dilara qəti cavab verir: heç vaxt.

Sİ mətn yarada, təsvir çəkə, insan davranışını təqlid edə bilər. Amma hiss edə bilməz. O, anın canını verə bilməz. Aktyorluq ruh tələb edir. Sənət nəfəs tələb edir.

O hesab edir ki, Sİ yaradıcıları dəstəkləyəcək, amma insan duyğusunun yerini heç vaxt tutmayacaq.

Dilarənin fikrincə, müasir mədəniyyət səbrini və dərinliyini itirir. Həyat çox sürətlənib, amma sənət tələsmir. Sənət məna, niyyət və zamanla böyüyür.

O, gənc sənətçilərə şöhrətə deyil, dərinliyə can atmağı tövsiyə edir. Hər kadr, hər cümlə, hər obraz ruh daşımalıdır. Ancaq o zaman sənət yaşayır.

Dilarə söhbəti ruhunu əks etdirən sözlərlə bitirir:

“Gülün — təkcə şənlənmək üçün yox, yaşamaq üçün. Çünki gülüş içimizdəki işığı qoruyur.”

–  Dilarə, siz teatr, televiziya və kinoda çalışmısınız. Sizi bu qədər çoxşaxəli edən nədir?

Dilarə Əliyeva: Mən bunu çoxşaxəlilik adlandırmazdım — daha çox bir nəfəs kimidir. Səhnə, kamera və canlı efir mənim üçün eyni enerjinin müxtəlif formalarıdır. 30 ildir aparıcıyam, amma ilk dəfə səhnəyə çıxanda hiss etdiyim həyəcan hələ də içimdə yaşayır. Bəlkə də məni hər dəfə yenidən doğan da elə həmin hissdir.

–  Komedik rollarınıza görə sevilirsiniz, amma dramatik çıxışlarınız da çox təsirlidir. Hansı daha çətindir — güldürmək, yoxsa ağlatmaq?

D.Ə.: Ağlamaq asandır, çünki ağrı içimizdə hər zaman var. Amma kimisə güldürmək üçün həm ağıl, həm müşahidə lazımdır. Komediya — ağrını gülüşlə danışmaq sənətidir. Əgər kədəri yumorun arxasında gizlədə bilirsinizsə, deməli siz əsl aktyorsunuz. Mənim üçün komediya ciddi işdir — hər zarafatın altında bir insan hekayəsi dayanır.

– Dramatik rollarınız çox həqiqi görünür. Səhnəyə şəxsi duyğularınızı gətirirsinizmi?

D.Ə.: Əlbəttə. Aktyor həmişə özündən bir parça verir. Mənim həyatım, itkilərim, sevincim — hamısı obrazlarıma keçir. Bəzən dramatik səhnədən sonra özümə qayıtmaq üçün bir neçə dəqiqəlik sükuta ehtiyacım olur. O duyğulardan çıxmaq asan deyil.

–  “Mintonasiya” stand up şonuz böyük maraq doğurdu. Bu formata sizi cəlb edən nədir?

D.Ə.: Stand up mənim üçün azadlıqdır. Nə rejissor, nə sərt ssenari, nə senzura — heç biri yoxdur. Təkcə sən və tamaşaçı. “Mintonasiya”da gündəlik absurdları yumorla danışırdım. Hər gülüşün arxasında insanların düşünməsini istədiyim bir mesaj vardı.

– Uzun illər İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrında çıxış etmisiniz. Teatr sizin üçün nə deməkdir?

D.Ə.: Teatr məni böyütdü. Orada illər keçirdim, dostlar qazandım, tamaşaçı sevgisini hiss etdim. Həm sənətkar, həm insan olaraq məni formalaşdırdı. Bu gün də hər çıxışdan əvvəl öz-özümə soruşuram: “Hələ də ilk günkü kimi həyəcanlanırammı?”

– Siz həm də SOY Production-un rəhbərisiniz. Aparıcılıqla prodüserlik bir-birini tamamlayırmı?

D.Ə.: Bəli, tamamilə — hər ikisi böyük məsuliyyətdir. 1998-ci ildən SOY Production həm işim, həm ailəm olub. “Həftə Çal-Çağırı” ilə başladıq, bu gün isə onlarca layihə ərsəyə gətirmişik. Mən verilişi sadəcə təqdim etmirəm — onu hiss edirəm.

– Süni intellekt artıq musiqidə, filmdə, hətta ssenaridə istifadə olunur. Sizcə Sİ sənətkarları əvəz edə bilərmi?

D.Ə.: Xeyr, heç vaxt. Süni intellekt görüntünü kopyalaya bilər, amma ona ruh verə bilməz. Aktyorluq texnika deyil — emosiyadır. Sən həqiqətən nəsə hiss edəndə, tamaşaçı da onu hiss edir. Sİ ideal dialoq yaza bilər, amma həmişə nəsə çatmır — insan nəfəsi.

–  Sizcə bu gün Azərbaycan mədəniyyətində nə çatışmır?

D.Ə: Səbr və dərinlik. Hər şey çox sürətlə gedir, amma sənət tələsmir. Biz dayanıb özümüzə sual verməliyik — nə edirik və niyə edirik? Hər kadr, hər obraz ruh daşımalıdır. Gənclərə arzum — şöhrətə yox, dərinliyə can atsınlar.

 Sonda tamaşaçılarınıza nə söyləmək istərdiniz?

D.Ə.: Gülün — təkcə əylənmək üçün yox, yaşamaq üçün. Çünki gülüş içimizdəki işığı qoruyur. Mən səhnədə o işığı paylaşmaq üçün varam.