Uşaq tərbiyəsi, onların psixoloji sağlamlığı, sosial bacarıqları və emosional inkişafı baxımından həlledici əhəmiyyət daşıyır. Bu prosesdə ana və atanın fərqli, lakin bir-birini tamamlayan rolları uşağın şəxsiyyət formalaşmasında mühüm yer tutur. Azərbaycan.mediasaytının “Qaranlıqdan işığa”rubrikası çərçivəsində bu mövzuda faydalı tövsiyələri təqdim edirik.
Ana: Emosional dəstək və qayğının mərkəzi
Analar uşaqların həyatında ilk və ən güclü emosional dayaqlardır. Onların verdiyi sevgi, anlayış və qayğı uşağın özünə inamını və sosial bacarıqlarını inkişaf etdirir.
-
Emosional inkişaf: Ana uşağın hisslərini tanımağa, düzgün ifadə etməyə və başqalarının duyğularını anlamağa kömək edir.
-
Şəfqət və qayğı: Ana modeli uşağa müsbət davranış nümunələri qazandırır, empatiya hissini formalaşdırır.
-
Tərbiyə üsulu: Analar adətən daha yumşaq, anlayışlı və etik dəyərlərə əsaslanan yanaşmadan istifadə edirlər.
Ata: Sosial bacarıqlar və məsuliyyət hissi
Atalar uşaqlarda sosial davranışların və məsuliyyət hissinin formalaşmasında mühüm rol oynayırlar.
-
Sosial davranış: Ata uşağa cəmiyyət içində necə davranmağı, sərhədləri və qaydaları öyrədir.
-
Maddi təminat: Atanın ailənin iqtisadi sabitliyinə verdiyi töhfə uşağın təhlükəsizlik hissini möhkəmləndirir.
-
İntizam və məsuliyyət: Atalar sərtlik və nizam-intizam vasitəsilə uşağa məsuliyyətli olmağı aşılayırlar.
Müasir dövrdə dəyişən gender rolları
Müasir ailə modelində gender rolları daha çevik xarakter alır. Analar iş həyatında daha fəal olduqca, atalar da uşaq tərbiyəsində aktiv iştirak edirlər.
-
Bərabər tərəfdaşlıq: Hər iki valideynin tərbiyədə iştirakı uşağın emosional balansını təmin edir.
-
Fərqli yanaşmaların vəhdəti: Ana və atanın müxtəlif baxış bucaqları uşağın çevik düşüncə və adaptasiya qabiliyyətini gücləndirir.
Uşaq inkişafında əsas amillər
-
Birlikdə tərbiyə: Ana və atanın razılaşdırılmış tərbiyə yanaşması uşağın emosional sabitliyini qoruyur.
-
Açıq ünsiyyət: Valideynlər arasında səmimi dialoq uşağın özünü ifadə etmə bacarığını artırır.
-
Qaydalar və məsuliyyət: Müəyyən çərçivələrin olması uşağa qərar vermə və nəticə dəyərləndirmə vərdişləri qazandırır.
Müəllif: Almara AĞAQIZI
“PRİM – Psixososial Reabilitasiya və İnkişaf Mərkəzi”nin direktoru
📞 +994 50 207 80 04
📍 Bakı şəhəri, Zahid Xəlilov 48A (Elmlər m/st yaxınlığı)
PRİM – Psixososial Reabilitasiya və İnkişaf Mərkəzi
Mənbə: Azərbaycan.media