Uşaq tərbiyəsi, uşaqların psixoloji sağlamlığı, sosial bacarıqları və ümumi inkişafı baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır. Bu prosesdə həm ana, həm də atanın fərqli, lakin bir-birini tamamlayan rolları ön plana çıxır.
Azərbaycan.media saytının “Qaranlıqdan işığa” rubrikası çərçivəsində bu mövzuda belə uşaqlarla bağlı beş əsas problemi və onların praktik həll yollarını təqdim edirik.
Ana: Emosional dəstək və qayğı
Analar uşağın emosional inkişafının əsas təməlini qoyurlar. Onların sevgi və qayğısı uşaqlarda özünə inamı, empatiya və sosial bacarıqları formalaşdırır.
-
Emosional inkişaf: Ana uşağın duyğularını anlamaq və onlara cavab vermək bacarığı ilə onun emosional sabitliyini təmin edir.
-
Şəfqət və qayğı: Ana davranış modelləri vasitəsilə uşaqlara sevgi və anlayış öyrədir.
-
Tərbiyə metodları: Adətən analar daha mülayim və empatik yanaşma nümayiş etdirərək uşaqlarda mənəvi dəyərləri möhkəmləndirirlər.
Ata: Sosial bacarıqlar və məsuliyyət hissi
Atalar uşağın sosiallaşması, sərhədləri tanıması və məsuliyyət hissinin formalaşmasında mühüm rol oynayırlar.
-
Sosial davranışlar: Ata uşaqlara cəmiyyət içində davranış qaydalarını və qərar vermə bacarıqlarını öyrədir.
-
Maddi və mənəvi dəstək: Atanın ailəyə təminatçı rolu uşağın təhlükəsizlik hissini gücləndirir.
-
İntizam və qayda: Daha sərt tərbiyə metodları uşaqlarda məsuliyyət və intizam anlayışını formalaşdırır.
Müasir dövrdə dəyişən gender rolları
Bugünkü cəmiyyətdə analar iş həyatında daha fəal iştirak edir, atalar isə uşaqların gündəlik tərbiyəsində daha çox rol alırlar.
-
Bərabər tərəfdaşlıq: Hər iki valideynin birgə iştirakı uşağın balanslı və sağlam psixoloji mühitdə böyüməsinə şərait yaradır.
-
Fərqli yanaşmalar: Ana və atanın müxtəlif tərbiyə üslubları uşaqlarda çevik düşüncə və uyğunlaşma qabiliyyətini artırır.
Uşaq inkişafında əsas nüanslar
-
Birlikdə tərbiyə: Ana və atanın ortaq tərbiyə modeli uşağın həm emosional, həm də sosial inkişafını dəstəkləyir.
-
Açıq ünsiyyət: Valideynlər arasındakı səmimi münasibət uşağın özünü ifadə etmə bacarığını gücləndirir.
-
Qayda və məsuliyyət: Sabit ailə prinsipləri uşaqlara həyatda qərar verməyi və məsuliyyət daşımağı öyrədir.
Müəllif: Almara AĞAQIZI
PRİM – Psixososial Reabilitasiya və İnkişaf Mərkəzi”nin direktoru
📞 Əlaqə: +994 50 207 80 04
📍 Ünvan: Bakı şəhəri, Zahid Xəlilov 48A, “Elmlər Akademiyası” metro stansiyasının yaxınlığı