🌐 Keçmişin izi, gələcəyin sözü
Yüklənir...

HƏDƏF VƏ MƏQSƏD UĞRUNDA ƏXLAQ

    Hər bir insan dünyaya gəlir, yaşadığı müddətdə müxtəlif arzular, məqsədlər və hədəflər qurur. Bu hədəflər maddi, mənəvi, şəxsi, sosial və ya ictimai ola bilər. Lakin insanın hansı məqsədə can atmasından asılı olmayaraq, uğurun yolunu işıqlandıran ən vacib amil əxlaqdır. Əxlaq, vicdanın işığı, daxili səs, insanın doğru və ədalətli olanı seçməsinə yön verən bələdçidir. Məqsədə çatmaq üçün əxlaqsız yolları seçən insan qısa müddətli uğur qazansa da, uzun müddətdə həm ruhən zəifləmiş, həm də cəmiyyət qarşısında hörmətini itirmiş olur.
   Tarix göstərir ki, böyük nailiyyətlər qazanan şəxslər yalnız bacarıqları, zəhmətləri və bilikləri ilə deyil, eyni zamanda əxlaqlı davranışları ilə yadda qalıblar. Uğur yalnız nəticə ilə ölçülmür; onun dəyəri, məqsədə çatmaq üçün seçilən vasitələr və yolun saflığı ilə ölçülür. Əxlaqlı yol seçən insan həm uğur qazanır, həm də ruhunu zənginləşdirir, şəxsiyyətini formalaşdırır və vicdanını sakit saxlayır. Əxlaq insanın qarşısına çıxan çətinliklər və maneələr qarşısında onu qoruyan bir qaladır, onun iradəsini gücləndirir, səbrini artırır və məqsəd uğrunda güclü dayağa çevrilir.
   Məqsəd uğrunda əxlaqın rolu yalnız fərdi baxımdan deyil, sosial baxımdan da əhəmiyyətlidir. Əxlaqlı insan cəmiyyətdə etimad, hörmət və qarşılıqlı anlaşma mühiti yaradır. Dürüstlük, mərhəmət, səbr və vicdanlılıq kimi keyfiyyətlər insanın şəxsi inkişaf yolunda onu gücləndirir, həmçinin başqalarına faydalı olma imkanını artırır. İnsan əgər məqsədinə çatarkən əxlaqdan uzaqlaşsa, qazandığı uğur mənəvi və sosial baxımdan dəyərsiz olur. Çünki əxlaqsızlıqla əldə edilən hər uğur yalnız görünüşdə müvəffəqiyyət sayılır, amma ruhən boş və keçicidir.
   Hədəfə gedən yol bəzən çətinliklərlə, sınaqlarla və maneələrlə doludur. Lakin əxlaqlı insan bu çətinliklər qarşısında əyilməz; o, hər bir sınağı öyrədici dərs kimi qəbul edir və məqsədinə doğru daha güclü irəliləyir. Əxlaq, insanın ruhunu və vicdanını qoruyan bir qaladır. Məqsədə çatmaq üçün seçilən yolların saflığı, uğurun davamlılığını və dəyərini müəyyən edir. Əxlaqsızlıqla əldə edilən qələbə qısa ömürlü və mənasızdır, lakin düzgün, əxlaqlı və vicdanlı addımlar həm uğuru dəyərli edir, həm də nümunəvi göstərir.
   Həyatın müxtəlif sahələrində, xüsusilə iş dünyasında, siyasətdə və şəxsi münasibətlərdə məqsədə çatmaq üçün əxlaqlı olmaq çox böyük önəm daşıyır. İnsan yalnız nəticəni düşünərək vicdansız davranışlar sərgiləsə, qazandığı uğur həm qısa ömürlü olacaq, həm də onun cəmiyyət içində nüfuzunu zəiflədəcək. Əksinə, əxlaqlı yanaşma, insanın həm şəxsi qürurunu qoruyur, həm də cəmiyyət qarşısında hörmətini artırır. Əxlaqlı insan, qazandığı uğurun yalnız maddi tərəfini deyil, mənəvi tərəfini də hiss edir və bu uğur onu daxildən doyurur.
   Hədəf uğrunda əxlaq yalnız şəxsi inkişafı deyil, cəmiyyətdə harmoniyanı və etimadı da təmin edir. İnsan əxlaqlı olduqda, onun fəaliyyəti başqalarına da örnək olur. Vicdanlı və dürüst davranışlar cəmiyyətdə etimad yaradır, qarşılıqlı hörmət mühiti formalaşdırır. Beləliklə, məqsədə çatmaq üçün əxlaqa sadiq qalmaq yalnız şəxsi deyil, ictimai məsuliyyətin də ifadəsidir. Əxlaq, məqsəd uğrunda gedilən yolun ən dəyərli bələdçisi, hər addımın mənasını artıran və uğuru həm görünən, həm də mənəvi baxımdan qiymətli edən amildir.
   Nəticə olaraq, hədəf və məqsəd uğrunda əxlaq insan həyatının həm fərdi, həm də ictimai tərəfini qoruyan ən vacib amildir. Əxlaqa sadiq qalaraq hədəfə çatmaq insanı ruhən zənginləşdirir, vicdanını sakit saxlayır, şəxsiyyətini möhkəmləndirir və cəmiyyət qarşısında nüfuzunu artırır. Əks halda, uğur qazanılsa belə, daxili boşluq və mənəvi çatışmazlıq yaranır. Hədəf uğrunda əxlaq yalnız nəticəni deyil, yolun mənasını, hər addımın dəyərini və həyatın gözəlliyini təmin edir. İnsan əxlaqlı olduqda qazandığı uğur həm qəlbini rahatlıqla doldurur, həm də cəmiyyət qarşısında hörmətini qoruyur. Bu baxımdan, hədəf uğrunda əxlaq insanın ruhunun işığı, həyatının təməli və cəmiyyətdə harmoniyanın təminatçısıdır. Hər bir addımda əxlaqa sadiq qalmaq isə insanı yalnız uğura aparmır, həm də onun həyatına mənəvi zənginlik və əbədilik qatır.
Müəllif: Sevil Azadqızı Azərbaycan dill və ədəbiyyatı müəllimi. Filoloq. Ədəbi təhlil-tənqidçi. Şair-publisist.
Mənbə: Azərbaycan.media