İnsanın varlığı yalnız özünü düşünmək və şəxsi mənafelərini təmin etmək üçün deyil, həm də ətrafına fayda vermək, başqalarının həyatına işıq saçmaq üçün yaradılmışdır. Bu səbəbdən yaxşılıq etmək insanın fitrət borcudur; yəni insanın yaradılışında, təbiətində, hətta ruhunda yerləşmiş ən dərin və əsas meyillərdən biridir. İnsan ömrünün mənası təkcə maddi qazanc, güc və mövqe əldə etməkdə deyil, eyni zamanda başqalarına faydalı olmaqda, mərhəmət göstərməkdə, xeyirxah işlər görməkdədir. İnsan öz fitrətindəki bu borcu yerinə yetirmədikcə, ruhani sükunət və daxili harmoniya tapa bilmir, həyatın dərin anlamını yaşaya bilmir.
Yaxşılıq insanın təbii xüsusiyyətidir. Hər bir insan doğulduğu andan etibarən başqalarına sevgi göstərməyə, kömək etməyə, paylaşmağa meyillidir. Uşaqların kiçik davranışlarında belə bu meyl aydın görünür: paylaşmaq, başqasına gülümsəmək, yardım əlini uzatmaq. Bu təbii fitrət, böyüdükcə və həyat təcrübəsi qazandıqca güclənməli, inkişaf etdirilməlidir. Əks halda, insan yalnız öz maraqlarını düşünən, eqoist və mənfəətçi bir varlığa çevrilə bilər ki, bu da onun həm ruhani zənginliyinə, həm də cəmiyyətlə əlaqəsinə zərbə vurur.
Yaxşılıq həm də insanın daxili dünyasını zənginləşdirən, onu ruhən böyüdən bir vasitədir. İnsan başqasına yaxşılıq etdikdə yalnız onu sevindirən deyil, həm də öz qəlbini sakitləşdirən, daxili təlatümlərini yatıran bir güc yaradır. Məsələn, ac birinə yemək vermək, kimsəsiz bir uşağa qucaq açmaq, yaşlı bir insana yol göstərmək kimi kiçik, sadə əməllər bəzən gözlənilməz dərəcədə böyük təsir yaradır. Bu təsir, bəzən, zəncirvari şəkildə başqalarına da yayılır, cəmiyyətin ümumi ahəngini, insanlıq dəyərlərini möhkəmləndirir.
Tarix boyunca insanlıq, sivilizasiyalar, mədəniyyətlər böyük ölçüdə yaxşılıq və mərhəmət prinsiplərinə söykənmişdir. Ədəbiyyat, dinlər, fəlsəfə və bütün əxlaqi təlimlər insanın bu fitrət borcunu inkişaf etdirməyə çağırmışdır. İnsan yalnız elm və biliklə, sərvət və güclə böyümür, həm də etdiyi xeyir əməllərlə, göstərdiyi mərhəmətlə dəyərlənir. Bu səbəbdən, yaxşılıq etmək təkcə sosial məsuliyyət deyil, insanın ruhani yüksəlişi və mənəvi tamamlığı üçün vacib bir şərtdir.
Yaxşılıq, həmçinin insanı özünü tanımağa və həyatın əsl mənasını dərk etməyə yaxınlaşdırır. İnsan yalnız verərək, paylaşaraq və başqalarının həyatına dəyər qataraq həqiqi xoşbəxtliyi tapa bilir. Həyatın sərt, bəzən ədalətsiz olduğu anlarda belə, yaxşılıq göstərmək insanın özünü qorumasına, mənəvi qüvvəsini artırmasına və ətrafındakı dünyaya müsbət təsir göstərməsinə kömək edir. Bu, həm də cəmiyyətin möhkəmlənməsi, insanlıq dəyərlərinin qorunması üçün vacibdir.
Nəticə etibarilə, hər bir insan üçün yaxşılıq etmək yalnız əxlaqi bir vəzifə deyil, həm də fitrət borcudur. İnsan öz təbiətinə uyğun olaraq başqalarına faydalı olmalı, mərhəmət və sevgisini ortaya qoymalıdır. Yaxşılıq etmək insanı həm öz içində, həm də ətrafında zənginləşdirir, cəmiyyətin və dünyanın dərin mənasını hiss etdirir. Bu borcu yerinə yetirmək insanın ən ali məqsədlərindən biridir və hər kəsin həyat yolunda davamlı olaraq diqqət etməli olduğu vacib prinsiplərdəndir. İnsan fitrətcə yaxşılığa meyillidir və bu meyli həyata keçirdikcə, həm özünü, həm də dünyanı xeyirə yönəltmiş olur.
Müəllif: Sevil Azadqızı
Azərbaycan dill və ədəbiyyatı müəllimi. Filoloq. Ədəbi təhlil-tənqidçi. Şair.
15.10.2025
Mənbə: Azərbaycan.media
