Cəlilabadın səfalı torpağında doğulan bir uşaq var idi – onun baxışlarında sadə təbiətin, axan çayın, günəşin isti şüalarının əksi görünürdü. Hələ kiçik yaşlarından söz onun üçün təkcə bir vasitə deyil, bir sehr idi. Hər kəlmə, hər misra onun ruhunu formalaşdırır, içindəki duyğuları oyadırdı. Uşaqlıq xatirələri, torpağın sükunəti və sadə insanların həyat ritmi onun qəlbində bir musiqi yaradırdı və bu musiqi onu gələcəkdə həm müəllim, həm də şair kimi yetişdirirdi.
Hər sözün öz həyat ritmi, hər yazının öz nəfəsi vardır. Belə insanlar nadir yetişir ki, həm sözü ilə, həm də əməli ilə ətrafına işıq saçsın. Sevil İsayeva da məhz belə bir şəxsiyyətdir – sözə dəyər verən, məktəbini, şagirdlərini və həyatını yüksək mənəviyyatla yaşayan dəyərli bir müəllimə və şairə xanımdır.
O, 1970-ci il yanvarın 22-də Cəlilabad rayonunun Uzuntəpə kəndində doğulub. Doğma kəndinin 3 nömrəli 8 illik məktəbini tərifnamə ilə bitirib.
Sevil xanım artıq 37 ildir ki, ixtisası üzrə müəllim işləyir. Məktəbini, şagirdlərini və müəllimlik peşəsini hər şeydən üstün tutur. Onun üçün müəllimlik sadəcə bir peşə deyil, həm də vicdanın, zəhmətin və sevgiyə bağlılığın yoludur.
Ailəlidir, iki oğlu və üç nəvəsi var. Qürur duyduğu məqamlardan biri də odur ki, kiçik oğlu müharibə veteranıdır.
Şairə xanım həm də ədəbi yaradıcılığa xüsusi diqqət göstərir. Yazıb-yaratmaq Sevil xanımın həyatının ayrılmaz bir parçasıdır. İndiyədək dörd kitab müəllifi kimi sözünü oxuculara çatdırıb: 1. “Sözə sığmayan yaşantılar” – Bakı, “Elm və təhsil”, 2025 2. “Şamil Ənvəroğlu yaradıcılığının fəlsəfi duyumu” – Bakı, “Elm və təhsil”, 2025 3. “Mən bu dünyada qərib kimiyəm” – Bakı, “Elm və təhsil”, 2025 4. “Sözə bürünən səs” – Bakı, “Elm və təhsil”, 2025
Şairə xanım, dəyərli müəllimə Sevil İsayeva həyat yolunda hər zaman sözün gücünə, maarifin işığına və insanın mənəvi ucalığına inanıb. O, həm müəllim, həm də şairə kimi cəmiyyətin mənəvi inkişafına töhfə verən, ruh və qəlb işığı saçan nadir insanlardandır. Bu yerdə
şairə xanımın “Hardasan” şeirindən bir bənddə nəzər salaq:
Nə yer qucaqladı, nə göy qol açdı,
Gözüm qan ağladı, selləndi, daşdı.
Fələk yamanladı, tale savaşdı,
Son ölən ümidin səsi, hardasan?
Bu bənddə şairə dünyadakı sarsıntıları, əzabları və insanın tənhalığını poetik bir dildə ifadə edir. Misralarda “Nə yer qucaqladı, nə göy qol açdı” deyə təsvir edilən vəziyyət, insanın həm maddi, həm də mənəvi boşluq içində qaldığını göstərir. Gözlərin qan ağlaması, həm fiziki, həm də ruhi ağrının metaforik təcəssümü kimi çıxış edir. “Selləndi, daşdı” ifadəsi, duyğuların daşqın halında olduğunu və insanın kontrolunu itirdiyini vurğulayır. Fələyin yamanlaması və talenin savaşması isə şeirdə qarşıdurma və taleyin ədalətsizliyi mövzusunu açır.
Bütün bu təsvirlər nəticəsində “Son ölən ümidin səsi” obrazı ortaya çıxır ki, bu da insanın ümidini itirmədiyini, çətinliyə baxmayaraq, hələ də bir işıq, bir çıxış yolu axtardığını göstərir. Belə desək, bu bənd insanın daxili fırtınasını, taleyə qarşı mübarizəsini və ümidin qırılmazlığını poetik dildə təsvir edən bir metaforlar toplusudur.
Sevil İsayeva təhsil yoluna Lənkəran Pedaqoji Texnikumundan başlamışdı. Burada müəllimlik sənətinin əsaslarını öyrənir, pedaqoji peşəyə sevgi və məsuliyyət toxumu səpir, həm bilik, həm də həyat təcrübəsi qazanırdı. Daha sonra Bakı Dövlət Universitetində filologiya ixtisasını seçərək sözün incəliklərini daha dərindən kəşf edir, hər cümlə və misra ilə həm özünü, həm də ətrafını zənginləşdirirdi. Bu iki mərhələ onun həm pedaqoji, həm də ədəbi dünyasını formalaşdırır, gələcək fəaliyyətinin təməlini qoyurdu. Şairə xanımın
“Səni necə unudum” şeirindən bir yarpağa nəzər salaq:
Göllənib göz yaşlarım,
Yağan yağışlar kimi.
Səni necə unudum,
Sənsən könlüm hakimi?!
Sevil Azadqızının şeirinin bu bəndi şeirin emosional zirvəsini təşkil edir. Burada şairə öz daxili ağrısını və sevgi həsrətini çox səmimi və təsirli şəkildə ifadə edir. İlk iki misrada göz yaşları ilə yağışı paralel gətirməsi, həm vizual, həm də metaforik təsir yaradır. Göz yaşlarının “göllənməsi” təəssüratı, şairənin içindəki həsrətin və kədərin fiziki ölçüyə çevrilmiş kimi oxucuya ötürülməsini təmin edir.
Üçüncü və dördüncü misralarda isə birbaşa sual formasında müraciət edilir: “Səni necə unudum, Sənsən könlüm hakimi?!” Bu sual, şairənin unutmaq istədiyi, amma içindən çıxara bilmədiyi sevgiyə olan sadiqliyini göstərir. Burada həm də daxili konflikt, yəni sevgi ilə ağrı arasındakı ziddiyyət aydın şəkildə görünür.
Bu bəndin gücü həm də ritmik və ahəngdar quruluşundadır. Misraların uzunluğu, vurğu və qafiyə seçimi oxucuda həm melodiya, həm də duyğu təəssüratı yaradır. Şairə metaforik dil ilə sadə bir emosiyanı universal bir sevgi və darıxma hissinə çevirir.
Nəticə etibarilə, şeirin bu bəndi şeirin əsas mesajını yekunlaşdırır: sevgi həmişə qəlbdə yaşayır, hətta itki və ayrılıq içində belə. Bu bənd oxucuya həm kədər, həm də həsrət hissini dərindən çatdırır və şeiri emosional olaraq bağlayır.
Dərsdə o, şagirdlərin önündə dayanır, sözləri hər bir qəlbə yol tapır, düşüncələrdə iz buraxır, fikirləri və duyğuları işıqlandırır. Hər cümləsi, hər misrası onların qəlbinə toxunur, onları ilhamlandırır. Hər şagirdi onun üçün yalnız öyrənən deyil, onlar onun ruhunun əks-sədasıdır. Hər uğur, hər sual onun iç dünyasında iz buraxır, onu daha da ilhamlandırır. Bu yerdə şairə xanımın
“Təki azalmasın sözümün ətri” şeirindən aşağıdakı bənddə baxaq:
Neyləsəm çoxu tək ola bilmirəm,
Məni qınamayın, bu sözdən ötrü.
Məndən inciyin də, lap belə kusün,
Təki azalmasın sözümün ətri.
Sevil Azadqızının bu şeiri sözün və ifadənin gücünü, onun insan ruhuna təsirini vurğulayan poetik bir nümunədir. Şeir boyunca şairə öz yazılarının dəyərini və təsirini qeyd edir. Qələm vasitəsilə duyğuların və fikirlərin oxucuya çatdırılması, həm də insanlarla ünsiyyətdə bir körpü rolunu oynayır. Şeirin ilk bəndində şairənin qələmindən çıxan sözlərin, oxucunun ruhuna təsir etdiyi və ona xoşbəxtlik bəxş etdiyi vurğulanır.
Şeirin mətndə qeyd olunan axırıncı bəndində isə əsas mesaj açıq ifadə olunur. Şairənin məqsədi sözünün qiymətini qorumaqdır. “Təki azalmasın sözümün ətri” misrası metaforik olaraq sözün təsirinin itirilməməsini, mənasının qorunmasını simvollaşdırır. Burada həm də şairənin sözə qarşı duyduğu məsuliyyət və həssaslıq hiss olunur. Oxucuya mesaj verilir ki, bəzən insanlar yazılanları düzgün anlamaya bilər, lakin əsas odur ki, sözün özü və onun mənası daşıdığı ətirini, təsirini itirməsin.
Şeirin üslubu həm liriki, həm də epik elementləri daşıyır. Ritmik quruluşu və qafiyəsi oxucunun diqqətini cəlb edir, eyni zamanda sözün estetikasını ön plana çıxarır. Burada həm də şairənin cəsarəti və sözə olan sədaqəti önə çıxır: bəzən qınağa məruz qalmaq, hətta insanları incidə bilmək də onun üçün vacibdir, əgər sözün ətiri, təsiri qorunursa.
Ümumilikdə, şeir sözün gücü, yaradıcılığın dəyəri və şairin sözə olan bağlılığı mövzusunda dərin mesaj verir. O, oxucunu həm düşünməyə, həm də duyğulanmağa sövq edir, sözün yalnız ifadə vasitəsi olmadığını, eyni zamanda ruhun aynası olduğunu xatırladır.
Yazı masasının yanında isə Sevil İsayeva tam fərqli bir aləmə daxil olur. Qələmi əlinə götürür, boş vərəqi diqqətlə seyr edir və misralar bir-birindən doğulur, sanki həyat özü onun içindən axır. Şeirlərində sadə insanların həyat ritmi, torpağın nəfəsi, sevgi və ümidin işığı hiss olunur. Hər misranı oxuyanda sanki onun baxışları ilə dünyaya baxırsan, onun duyğularını paylaşırsan, onun səsini eşidirsən. Şeir onun üçün yalnız bir ifadə vasitəsi deyil, oxucu ilə ruhani bir əlaqə, duyğuların dərinliyinə səyahətdir.
Şairə xanımın “Qaytar” şeirindən aşağıdakı bənddinin təhlilinə baxaq:
Daha bəyənmirsən söz danışanda,
İlqar bağladığım sözümü qaytar.
Yalana çıxırsan dediklərimi,
Seçmələ içindən düzümü qaytar.
Sevil Azadqızın “Qaytar” şeirinin birinci bəndi, şeirin əsas mövzusunu—itirilmiş etibar və qarşılıqsız sevgi hissini açır. Bu bənddə şairə, sevgilisi ilə olan ünsiyyətində yaranan boşluğu və anlaşılmazlığı diqqətə çatdırır. “Daha bəyənmirsən söz danışanda” misrası, qarşı tərəfin soyuqluğunu və əvvəlki yaxınlığın itirildiyini göstərir. Burada sözlər, həm ünsiyyət vasitəsi, həm də duyğuların ifadəsi kimi simvolik rol oynayır.
İkinci misra, “İlqar bağladığım sözümü qaytar,” isə emosional bağlılığı və qarşılıqsız sevgi əzabını ön plana çıxarır. Burada şairə öz sözlərinə verdiyi dəyəri, onun geri alınmasını istədiyini vurğulayır. Bu ifadə, bir növ, “vermədiyim dəyərin geri qaytarılmasını” istəmək metaforasıdır və şeirin emosional tonunu müəyyən edir.
“Yalana çıxırsan dediklərimi” misrası, münasibətdəki inamsızlığı, xəyalların və gerçəklərin toqquşmasını göstərir. Bu, şeirin əsas gərginliyini yaradır və oxucuda qarşı tərəfə qarşı həm məyusluq, həm də həsrət hissi oyadır.
Bəndin son misrası, “Seçmələ içindən düzümü qaytar,” isə şairin ədalət və dürüstlük istəklərini ifadə edir. Burada həm hisslərin, həm də sözlərin saf və doğru olmasına vurğu edilir. Bu misra, şeirin mövzusuna yön verən və oxucunu emosional səyahətə hazırlayan bir kulminasiya rolunu oynayır.
Ümumilikdə, birinci bənd şeirin əsas tonunu müəyyən edir: qarşılıqsız sevgi, inamsızlıq və itirilmiş bağlılığın gətirdiyi həsrət. Sadə və aydın ifadələrlə, şairə oxucuya dərhal emosional bağ yaradır və şeirin davamında işlənəcək mövzulara zəmin hazırlayır.
Sevil İsayeva həm müəllim, həm şairə, həm də insan qəlbinə işıq saçan bir simadır. Onun həyatı göstərir ki, elm və sənət bir insanda qovuşduqda həm daxili zənginlik, həm də ətrafına yaydığı işıq artır. O, yalnız öyrətmir, həm də ilham veririr. Bu yerdə şairə xanımın ” Bu dünya” şeirindən bir bənddə nəzər salaq:
Sözə qul olmuşam, haqqıma ağa,
Yandıqca yanmışam elə-oymağa,
Heç vaxtım olmayıb illər saymağa,
Eniş, yoxuşunda yorub bu dünya.
Bu bənddə şairə, həyatın ədalətsiz və sərt üzünü dərin bir səmimiyyətlə ifadə edir. “Sözə qul olmuşam, haqqıma ağa” misrası insanın sözə, sözün doğru və haqq olduğuna sadiqliyini göstərir. Burada şairənin məna dolu bir həyat prinsipi vardır: “doğru bildiyi yoldan dönməmək.” Eyni zamanda, “Yandıqca yanmışam elə-oymağa” misrası onun daxili əzablarını, sanki özünü daima sınadığını və əzildiyini bildirir.
“Eniş, yoxuşunda yorub bu dünya” misrası isə həyatın dalğalı və çətin yollarını simvolizə edir. Şairə burada dünya həyatının bəzən yüngül, bəzən də ağır olduğunu, insanın daim sınaqlardan keçdiyini vurğulayır. Bənddəki ritmik qafiyə və heca sayı, şeirə ahəngli bir axış verir, oxucuya həm musiqi, həm də məna baxımından zəngin bir təcrübə təqdim edir.
Ümumilikdə, bu bənd dünyaya qarşı insanın mübarizəsini, əzablarını və haqqa sadiqliyini poetik bir dillə çatdırır. Şairə həm şəxsi təcrübəsini, həm də universal həyat həqiqətlərini oxucuya hiss etdirir. Bu, həyatın sərt reallıqlarına baxmayaraq, insanın ruhunun sarsılmaz olduğunu göstərən təsirli bir təsviridir.
Belə insanlar nadirdir, amma yadda qalır. Sevil İsayeva həm doğulduğu torpaqda, həm yetişdirdiyi gənclərin arasında, həm də yazdığı şeirlərin misralarında əbədi yaşayır. Onun sözləri gələcək nəsillərə yol göstərir, elm və sənət sevgisini yaşadır, qəlblərdə daim işıq saçır. Sən onu izləyirsən: dərsdə şagirdləri ilə söhbət edir, yazı masasının yanında yeni misralar doğurur, dünyanı öz baxışları və qəlbi ilə kəşf edir. Hər an onun fəaliyyəti, hər hərəkəti bir canlı təsirdir; hər sözü bir dərs, hər misrası bir ilhamdır. “Bu dünya” şeirindən başqa bir bəndinə nəzər salaq:
Əlim boş qalıbdır haqq deyə-deyə,
Nə yerə sığışdım, nə də ki, göyə,
Çox vaxt zəhər qatıb verdiyi meyə,
Elə bil qəsdimə durub bu dünya.
Bu bənddə şairə həyatın ədalətsizliyi və dünyadakı ziddiyyətləri daha aydın şəkildə önə çıxarır. “Əlim boş qalıbdır haqq deyə-deyə” misrası insanın səylərinə baxmayaraq, haqqın bəzən ona çatmadığını göstərir. Burada həm də həyatın insan qarşısına çıxardığı məyusluq hissi ifadə olunur.
“Nə yerə sığışdım, nə də ki, göyə” misrası isə insanın aidiyyətsiz, qərarsız və bəzən də çıxılmaz vəziyyətdə qaldığını simvolizə edir. Bu ifadə həm daxili, həm də xarici aləmdə insanın əngəllərlə üzləşməsini əks etdirir.
“Çox vaxt zəhər qatıb verdiyi meyə” misrası isə dünyadan gələn təcrübələrin, bəzən gözlənilməz və acı olduğunu vurğulayır. Burada həyatın sınaq və əzablarla dolu olduğu metaforik şəkildə göstərilir.
“Elə bil qəsdimə durub bu dünya” misrası isə şairənin dünya ilə şəxsi mübarizəsini poetik bir dram kimi təqdim edir. Burada dünya sanki şairənin qarşısına maneələr qoyan, onu sınayan bir qüvvə kimi təsvir olunur.
Ümumilikdə, bu bənddə həyatın sərt reallıqları, insanın haqq uğrunda mübarizəsi və qarşılaşdığı maneələr poetik bir dildə təsvir edilmişdir. Şairə həm kədər, həm də həyat təcrübəsinin dərsini oxucuya hiss etdirir.
Beləliklə, Sevil İsayeva yalnız sözün və ilhamın yolçusu deyil, həm də insanların qəlbinə işıq saçan bir fənərdir. Onun hər bir misrası, hər bir ifadəsi oxucunu düşünməyə, hiss etməyə və dünyaya fərqli baxmağa dəvət edir. Həyatın çətinlikləri, ümidin gücü, sevginin incə zərifliyi və sözün əzəməti onun şeirlərində birləşir, oxucuda həm empatiya, həm də ilham yaradır. Onun yaradıcılığı, müəllimliyi və insanlara toxunan fəaliyyəti göstərir ki, söz yalnız kəlmələr deyil, ruhu qidalandıran bir körpüdür. Sevil İsayeva öz baxışları, qəlbi və yaradıcılığı ilə bizə xatırladır. Həyatın sərtlikləri qarşısında dayanmaq, sözün gücünü qorumaq və ilhamı paylaşmaq, insanı həm güclü, həm də nurlu edir. Onun yolu, misralarında yaşayan əbədi işıq kimi gələcək nəsillərə yol göstərməyə davam edir.
SEVİL İSAYEVA – “SÖZƏ BÜRÜNƏN SƏS” KİTABININ TƏBRİKİ
Əziz Sevil xanım!
“Sözə bürünən səs” kitabınızın nəşri münasibətilə sizi ürəkdən təbrik edirəm. Bu kitab yalnız sizin şeir və yaradıcılıq yolunuzun təcəssümü deyil, həm də Burhan Ağayevin yaradıcılığına həsr olunmuş xüsusi bir əsərdir. Kitabda onun şeirləri təhlil olunaraq, müəllim və şair kimi həyat təcrübəsi, sözə və ilhama sadiqliyi, insan ruhuna toxunan yaradıcılığı oxuculara çatdırılır.
Sizin yaradıcılığınızda söz sadəcə ifadə vasitəsi deyil; hər misra həyatın, sevginin, haqqın və duyğunun poetik təcəssümüdür. Kitab oxucuda həm düşüncə, həm də hiss oyadır, həyatın çətinliklərini və ümidin gücünü hiss etdirir.
Qələminizin nuru sönməsin, sözünüzün ətri heç vaxt azalmasın. Yaradıcılıq yolunuz daim aydın, oxucularınız isə çox olsun. Bu kitab sizin söz yolçuluğunuzun və ilham paylaşımlarınızın canlı nümunəsidir.
Ağayev Burhan “METODİST” və “ALİ kateqoryalı” müəllim. 11.10.2025
Mənbə: Azərbaycan.media