Hamlet yuxunun təsirilə sağa-sola vurnuxdu. Gördü ki, tabutda qonşu kişini gətirirlər. Göy rəngli dama-dama köynəyi də əynindəydi.
Dərhal ağlına gəldi ki, bu tabut uşaqlar üçün düzəldilib. Onsuz da rəhmətlik hündürboy deyildi, amma tabutqayıran lap ağ eləmişdi: kişinin ayaqları tabutdan çölə çıxmışdı.
Hamlet bu çölə çıxmış ayaqlara baxa-baxa düşündü: bu ayaqlar sağlığında getmədiyi bir qarış yer qoymamışdı, indi isə nə o dünyaya sığır, nə də bu dünyaya. Nə içəri girə bilir, nə də çöldə qala.
Elə bil axirət qapısının kandarında növbəyə dayanıb, gömrükdə ilişib qalıb.
Əslində Hamlet bütün həyatını yuxu ilə ayıqlıq arasında keçirirdi. Haqsızlıqları, yetim malını yeyənləri görəndə özünü yuxuluğa vururdu.
Bəzən düşünürdü ki, ölü kimi olmaq da pis fikir deyil. Sonra içindən bir səs “ağ eləmə” deyirdi. Yəni yuxu ilə reallıq arasında qalmaq ona sərf edirdi.
Amma indi bu çarəsiz halda, yerlə göyün arasında qalan rəhmətliyə baxıb heç cür özünü yuxuluğa vura bilmirdi.
Adamlar bir-birindən aralananda tabut lap aydın göründü. İndi hamı tabutdan sallanan bir cüt ayağı görürdü.
Mərəkə qurmaq üçün ağlayan Mədinə arvad da susub əlini ağzına apardı. Adamlar əvvəlcə xəbərsizmiş kimi diksindilər, halbuki Adil xəbər gətirmişdi:
“Tabutqayıran deyir, əlimdə uşaq tabutudur, materialım yoxdur, borc dəftərinə yazılanların sayı 50-ni ötüb, çatdıra bilmirəm.”
Tabutqayıranın borc dəftərinə düşmək insafsızlıq idi, amma nə edəsən, dünya deyilən də bu idi – birinin borcu tabutqayırana, birinin də qəbirqazana.
Sonra kimsə dedi ki, rəhmətliyin onsuz da boyu balacaydı, elə kostyumlarını da uşaq mağazasından geyirdi. Bir də gözü-könlü tox adam idi, elə uşaq tabutuna da qane olardı.
Səsi eşidənlər dərin düşüncəyə getdilər. Hamı öz sonunu, öz tabutunu fikirləşdi deyəsən. Ona görə də heç kim səsini çıxarmadı.
Elə bil bu dünyada hərə öz tabutuna boy verməyə başlamışdı.
Hamleti yenə yuxu basdı. Düşündü ki, yox, bu elə yuxu deyil, reallığın özü budur. Yuxu bu qədər amansız olmaz.
Amma özünü yuxuluğa vurmağa da fürsət tapa bilmədi. Axı bu qədər adamın içində necə yuxuya getmək olar?
Tabut yavaş-yavaş daşınırdı. Bir cüt ayaq isə inadla özünü göstərirdi.
Bəlkə rəhmətlik axirətə öz ayaqları ilə getmək istəyirdi?
Hamlet bunu dilləndirmək istədi, amma onun elə yuxuda olduğunu zənn edirdilər. Hərçənd özü də bilmirdi, yuxuda idi, yoxsa reallıqda.
Gözünün önünə gəldi ki, ömrünün son günlərində ona xəyanət etmiş ayaqları indi onu axirətə qaçırır.
Rəhmətlik arxadan deyinir:
“Siz hara, mən ora?! Hara qaçırsız?! Geri qayıdın! Axı mən ayaqlarımın bu işə qarışacağını heç gözləmirdim!”
Kiminsə səsi onu reallığa qaytardı:
– Tabutqayıranı çağırın gəlsin! Belə rüsvayçılıq olar?!
Kimsə dilləndi:
– İndi ley-pey vaxtıdır, bu günkü qazancını bir şüşə araqla qeyd edir.
– Onda yan-yörədəki bomjların da bayramıdır, – başqa biri əlavə etdi.
Bomjlar qəbiristanlığın kənarında hərlənirdilər. Qəbir üstünə gətirilən gülləri aparıb satır, şirniyyatları yeyir, elə oradaca başlarını qoyub yatırdılar.
Onları qovmaq heç kimin ağlına gəlmirdi.
– Onsuz da Allah onları hər yerdən qovub, – kənd mollası deyirdi.
Molla yada düşən kimi peyda oldu, elə bil yerin altından çıxdı. Uzun-uzadı moizə oxudu. Hamlet bir az yuxulayıb geri dönəndə molla hələ də axirətə gedən yolu təsvir edirdi.
Danışdıqca ağız-burnu əyilir, gözləri oyuğunu itirir, Hamlet cin-şəyatini görən kimi olurdu.
Mollanın sözlərindən belə çıxırdı ki, şəriətdə beləsi görülməyib, tabutun ölçüsünə uyğun olmayan ölünü axirətə aparmaq qadağandır.
Hamlet düşündü ki, bu dünyada tabut ölçüsünə belə şəriət qaydaları var, amma diri insanların haqqını yeyənlər üçün qayda-qanun yoxdur.
Əlacsızca yuxuya qayıtmağa çalışdı.
Tabut isə hələ də havada idi – nə o dünyaya sığırdı, nə də bu dünyaya…
– Təcili yerini dəyişmək lazımdır, yoxsa cin-şəyatin zərər verər! – molla həyəcanla dedi.
– Molla, başına dönüm, nə cin-şəyatin? – rəhmətliyin arvadı doluxsundu – Bu rəhmətlik ömründə heç kimə bir pislik eləməmişdi, cin-şəyatin niyə ona ilişsin ki?
Molla fikrə getdi.
– Əsrlər əvvəl bir sərkərdə varmış, – handan-hana dedi, axirəti bir neçə anlıq unudaraq – bütün dünyanı özünə təslim edibmiş. Dünyadan köçmək vaxtı gələndə sərkərdənin əli tabutdan qıraqda qalır. Bir qoca deyir ki, dünyadan doymayıb, amma mən bilirəm, nə edərəm. Qoca bir xışma torpağı verir mərhumun əlinə, o an sərkərdə əlini içəri çəkir.
– Axır bundan ağıllı söz eşitdik, – kimsə astadan dedi.
– Mollanın dediyinə şəkk eləməyin, balam, günahdır, – bunu da digəri söylədi.
– Bəs ayaqlara nə çarə edək, tarixdə belə şey hələ olmayıb, – molla sözünü başa çatdırıb fikrə getdi.
– Molla, başına dönüm, çox gözləyəcəyik? – mərəkəyə hazırlaşan Mədinə arvad sükutu pozdu – O qəbir də orda yazıqdı axı.
Molla başını tərpətdi, nə isə demək istədi, amma sanki qəbrin qoxusu dilini kilidləmişdi.
Mədinə arvad isə öz işindəydi – mərasimə yığışanlara elə baxırdı ki, elə bil, hamısını bu dünyada saxlayıb kirayə qəbirlər vermək fikrindəydi.
– Molla, duanı tez elə, qonaqların mədəsi dəfnin axırına gəldi, – deyə Mədinə arvad xəbərdarlıq etdi.
Molla dodaqlarını tərpətdi, amma səsi çıxmadı. Hamlet istədi soruşsun ki, molla niyə belə quruyub qalıb, amma sonra fikirləşdi ki, bəlkə də onu qəbir çəkib, özü hiss eləmir.
Gözləri mollanın ayaqlarına sataşdı. Bir addımı lap kənarda idi.
– Molla, ehtiyatlı ol, – deyə Hamlet dilləndi, – qəbir açıq yerə alışır…
Molla dik atıldı, geri çəkildi, sonra özünü yığışdırıb astadan “Amin” dedi.
Adamlar başlarını aşağı salıb razılıqla təkrarladılar. Torpağa düşən son kürək dolusu da sanki bu razılığı möhürlədi.
Hamlet ətrafına baxdı. Qadınlar mərasimə keçmək üçün ayaqlarını yerə möhkəm basırdılar, sanki bu dünya ilə əlaqələrini yoxlamalıydılar.
Kişilər isə ciblərini yoxlayırdılar; bəlkə bir nəfərlik boş qəbrə düşməmək üçün yetərincə pul tapdılar.
– Gəlin, Mədinə arvadın evinə yollanaq, – kimsə dilləndi. – O, mərasimi elə açacaq ki, elə bil, məclisə özü Allahı qonaq çağırıb.
Bütün baxışlar Mədinə arvadda cəmləndi. O, qollarını yellədib hamıya işarə etdi ki, arxasınca gəlsinlər.
Hamlet sonuncu dəfə qəbirə baxdı, sonra mollaya.
Molla isə gözlərini yerə dikmişdi, sanki torpaq ona hansısa sirri pıçıldayırdı.
Bəlkə də o sirr hamıya aid idi, amma heç kim eşitmək istəmirdi.
Tabutqayıranın boş tabutu daşıyanlara qoşulub uzaqlaşdığı yerdə, qəbiristanlıq sakitləşdi.
Boş qəbirlər gözləyirdi.
Bəlkə də həqiqətən kimlərisə təqib edirdi.
Mənbə: Azərbaycan.media